با نگاه كردن به آياتى كه سجده واجب دارند، سجده بر انسان واجب نمى شود، بلكه در هر يك از چهار سوره «والنجم»، «اقرء» «الم تنزيل» و «حم سجده» يك آيه سجده وجود دارد كه اگر انسان آن را بخواند يا به آن گوش دهد، بعد از تمام شدن آن آيه، بايد فوراً سجده كند و اگر فراموش كرد، هر وقت يادش آمد بايد سجده كند.[1]
[1]. بنى هاشمى، توضيح المسائل مراجع، 1093، ص 615، فتاواى امام خمينى.

در برخى قرآن ها، سجده هاى واجب با علامت «سجده واجبه»، در كنار صفحه قرآن، روبه روى آيه سجده، مشخص شده است امّا در برخى قرآن ها مشخص نشده است و انسان بايد موارد و احكام آن را طبق نظر مرجع تقليد خود ياد بگيرد و در قرآن خود مشخص نمايد تا در وقت تلاوت، سجده واجب از او فوت نشود.[1]
    در سجده واجب قرآن روبه قبله بودن لازم نيست و يك سجده كفايت مى كند.آيه يا دعاى خاصى واجب نيست، بلكه بنابر نظر مبارك حضرت امام خمينى: «هرگاه انسان، در سجده واجب قرآنى، پيشانى را به قصد سجده بر زمين بگذارد، اگر چه ذكر نگويد، كافى است و گفتن ذكر، مستحب است و بهتر است بگويد:
(لا اله الاّ اللهُ، حقّاً حقّاً، لا اله الاّ اللهُ ايماناً و تصديقاً، لا اله الاّ اللهُ، عبوديةً و رقّاً، سجدتُ لك يا ربِّ تعبّداً و رقّاً، لامستنكفاً و لامستكبِرًا بَلْ اَنَا عبدٌ ذليلٌ خائفُ مستجيرٌ.)[2]
[1]. ر.ك: بنى هاشمى، توضيح المسائل مراجع، ج1، ص615، مسئله 1093، رساله امام خمينى.
[2]. ر.ك: امام خمينى، رساله توضيح المسائل، مسئله 1098.

مهم ترين علتى كه براى سجده در چهار سوره سجده دار مى توان ذكر كرد، سنت اهل بيت عصمت و طهارت(عليهم السلام) است; يعنى روايت هايى كه از امامان معصوم(عليهم السلام) صادر شده است:

    ابوبصير از حضرت امام صادق(عليه السلام)روايت كرده كه فرمود: اگر چيزى از آيات عزايم چهارگانه (آيات سجده دار در چهار سوره علق، نجم، تنزيل سجده، حم سجده) خوانده شد و تو آن را شنيدى، بى درنگ سجده كن; در هر حال كه باشى; چه بدون وضو، چه جُنُب و چه زنى كه در حال بى نمازى (حيض) است، امّا در ساير آيات سجده دار قرآن (غير از چهار سوره مذكور) اختيار دارى سجده كنى يا نكنى.[1]
    از اين حديث شريف چند نكته به دست مى آيد:
    1. بعد از تلاوت يا شنيدن آيات سجده دارِ واجب، امر به سجده شده و فوراً بايد سجده كرد;
    2. در سجده هاى واجب (آيات سجده دار) داشتن وضو، جنب نبودن و حايض نبودن زن شرط نيست;
    3. سجده در آيات سجده دارِ غير از چهار سوره مذكور، مستحب است و انسان مى تواند آن را انجام دهد يا ترك كند.
    مهم ترين حكمت سجده هاى مستحب نيز تعبد و روايت هاى معصومين(عليهم السلام) است.
[1]. شيخ حرّ عاملى، وسائل الشيعه، ج4، ص880، باب42، حديث2.

در هر يك از چهار سوره: نجم، آيه آخر; علق، آيه آخر; سجده، آيه15 و فصّلت، آيه37 يك آيه سجده است كه اگر انسان بخواند يا گوش كند، بعد از تمام شدن آن آيه بايد فوراً سجده كند.[1]«با (نجم)ستاره سوره فُصِّلتْ را(اقرأ)بخوان وسجده كن.»
كلمه هايى كه زير آن خط كشيده شده، اسم سوره هاى سجده دار است.
سوره هايى كه سجده مستحب دارند عبارتند از: اعراف، رعد، نحل، اسراء، مريم، حج (دو سجده)، فرقان، نمل، انشقاق و برخى سوره ص را نيز به اين سوره ها ملحق كرده اند[2].
به سجده هاى مستحب، سجده هاى مندوبه هم مى گويند.
[1]. امام خمينى، توضيح المسائل، مسئله 1093، ص125.
[2]. سيدمحمدكاظم يزدى، عروة الوثقى، ص226.

احترام به نمادهاى دينى، هم شيوه هاى متعددى دارد و هم در ميان پيروان تمامى اديان وجود دارد. مسلمانان نيز براى احترام گذاشتن به كتاب الهى خويش كه از نمادهاى دينى ايشان است، از ابتدا رفتارى محترمانه داشته اند كه از آن جمله بوسيدن آن است. بوسيدن قرآن در فرهنگ ما نشان احترام نهادن ما به اين كتاب گران قدر و مفاهيم عميق آن است كه از ابتدا بوده و ادامه دارد. اما اين كه بر قرآن نمى شود سجده كرد چون در روايت هاى ما، گذاشتن چيزى روى قرآن خلاف ادب دانسته و نهى شده است و گذاشتن پيشانى برروى قرآن به عنوان سجده نيز چون احتمال نوعى بى ادبى را به همراه دارد، تجويز نشده است.